Smarować czy nie smarować? - oto jest pytanie
Temat smarowania poszczególnych elementów układu hamulcowego podczas jego serwisu jest dość kontrowersyjny. Między innymi dlatego, że na rynku spotkać można smary - których producent zapewnia o możliwości stosowania w układzie hamulcowym - mimo, że nie powinny się tam znaleźć. Warsztaty także dość często używają środków smarnych w miejscach, które smarowane być nie powinny. Użycie nieodpowiedniego środka smarnego w miejscach, które nie powinny być smarowane może być niebezpieczne.
Mówiąc o smarach nie możemy zapomnieć również o środkach służących do odtłuszczania i mycia elementów układu hamulcowego. Do samego czyszczenia zalecane jest mycie w odpowiednich urządzeniach z zastosowaniem gorącej wody z ewentualnym dodatkiem środków myjących. Nie jest zalecane odmuchiwanie strumieniem sprężonego powietrza, gdyż pył ze zużytych okładzin zawiera szkodliwe dla zdrowia elementy mieszanki. Możliwe jest stosowanie płynów chemicznych do mycia hamulców, które są ogólnodostępne. Stosowanie ich jest proste, a myte części szybko wysychają. Usuwają zanieczyszczenia od płynu hamulcowego, smarów, asfaltu, jak i również samego pyłu ze zużytych okładzin ciernych. Nie zaleca się stosowania do mycia chemii, zawierającej środki ropopochodne jak benzyna czy ropa. Powodują one uszkodzenia elementów gumowych stosowanych w hamulcach.
W układach hamulcowych występują elementy, które wymagają stosowania smarów do ich poprawnej pracy. Stosowanie odpowiednich smarów we właściwych miejscach powoduje poprawną pracę zacisków hamulca i odpowiednio długi czas ich eksploatacji. Smarów używamy podczas montażu nowych zacisków, szczęk hamulcowych, cylinderków, jak i podczas regeneracji zacisków lub czynności związanych z eksploatacyjną wymianą klocków i szczęk hamulcowych.
Do montażu nowego zestawu klocków hamulcowych musimy starannie przygotować zacisk hamulca. Dokładnie wyczyścić mechanicznie, odtłuścić i zmyć zacisk. Ponadto zwrócić uwagę na miejsca prowadzenia, osadzenia klocków hamulcowych (strzałka A) oraz powierzchnie przylegania klocków w zacisku. Pamiętajmy o przygotowaniu powierzchni styku zacisku z miejscem jego montażu do zwrotnicy (strzałka B) oraz powierzchni tłoka hamulcowego (strzałka C).
Firma ATE zaleca użycie smaru ATE Plastilube podczas montażu nowych klocków hamulcowych lub serwisie okresowym, w miejscach oznaczonych strzałką D (Rys.1,2,3)
Rys. 4 Smar ATE Plastilube
Przypominamy, aby na połączenia elementów zaznaczone strzałką E (Rys.1,2,3) nie stosować żadnych smarów. W zaciskach systemu ATE te elementy powinny być wymienione praktycznie co drugi komplet klocków hamulcowych z zaleceniem wymiany sprężyny ustalającej zacisku. Używamy jedynie smaru ATE Bremszylinderpaste podczas montażu nowych tulei gumowych (strzałka D*)(Rys.1)
Zaciski hamulcowe muszą poprawnie działać w różnych warunkach pogodowych i w różnych temperaturach otoczenia. Czy to zima i niskie temperatury, kontakt z solą, wodą podczas opadów, czy wysokie temperatury wynikające z obciążania układu hamulcowego, nasz zacisk musi pracować poprawnie zapewniając odpowiednie ułożenie klocków i możliwość przesuwania w zacisku aby klocki były dociskane z tą samą siła do tarczy hamulcowej. Brak tej funkcji doprowadza do nadmiernego zużywania się klocków, powstawania wysokich temperatur oraz po różnym czasie do powstania zjawiska „bicia” na kierownicy i pulsacji pedału hamulca podczas hamowania. To typowe uszkodzenie tarcz hamulcowych.
W hydraulicznych układach hamulcowych regulacja siły docisku klocka do tarczy hamulcowej jest realizowana przez zmianę ciśnienia płynu hamulcowego. Płyn hamulcowy musi posiadać wiele właściwości aby układ działał prawidłowo i jedną z nich jest smarowanie w układzie hydraulicznym. Budowa tych układów daje możliwość wnikania wody do układu co powoduje obniżenie temperatury wrzenia płynu hamulcowego oraz powstawanie ognisk korozji wewnątrz układu. Dlatego zalecana a nawet wymagana jest okresowa wymiana płynu hamulcowego i właściwy jego dobór.
Rys. 5 Płyny hamulcowe ATE
Podczas naprawy zacisków hamulcowych, wymiany elementów uszczelniających zacisk hamulcowy czy kompleksowej regeneracji takiego zacisku stosuje się smary, które mogą mieć kontakt z płynem hamulcowym i nie zakłócają pracy zacisku po montażu (Rys. 1 strzałka F). Zalecamy stosowanie smaru również przy naprawach cylinderków hamulcowych, użycie na elementy osłonowe (gumki przeciw kurzowe (F)) oraz użycie na połączenia gwintowane odpowietrzników zacisku lub cylinderka. Smarowanie gwintu odpowietrznika zapobiega „zapiekaniu” i umożliwia ponowne odkręcenie podczas następnego serwisu, czy wymiany płynu hamulcowego. Firma Ate zaleca stosowanie w tych miejscach smaru ATE Bremszylinder Paste. Smar ten jest dostępny w różnych opakowaniach a najpopularniejszym jest tuba metalowa o numerze katalogowym 03.9902-0501.2.
Rys. 6 Smar ATE Bremszylinder Paste
Pamiętajmy aby zawsze stosować smary przeznaczone do smarowania określonych miejsc i elementów współpracujących zalecanych przez producentów systemu.
Nie stosować smarów „miedzianych”, które można znaleźć w ofercie różnych firm z opisem, jako smar do hamulców i nawet wskazują miejsca ich poprawnego użycia. Jest to niedopuszczone i niestosowane przez żadnego producenta układów hamulcowych. Problem dotyczy powstającej korozji elektrochemicznej i środków ropopochodnych stosowanych tych smarach co doprowadza do nieprawidłowej pracy zacisku, cylinderka czy pompy hamulcowej. Ten temat często omawiamy i obrazujemy na szkoleniach ATE w części praktycznej. Poprawna praca zacisku hamulcowego, pompy hamulcowej, cylinderka hamulcowego, stan całego układu zależy od poprawnego serwisowania na podstawie dokumentacji technicznej i stosowania odpowiedniej jakości części zamiennych, w tym smarów których odpowiedni dobór i użycie daje oczekiwane efekty w czasie eksploatacji.
